ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
Πώς προσαρμόζουμε την ακτινοθεραπεία στο θεραπευτικό πλάνο για τον καρκίνο του πνεύμονα;
Η ακτινοθεραπεία εφαρμόζεται σε όλα τα στάδια του ΜΜΚΠ και του ΜΚΠ, μόνη της ή σε συνδυασμό με άλλες θεραπείες.
Θεραπείες που χορηγούνται συχνότερα:
Μη Μικροκυτταρικός Καρκίνος του Πνεύμονα (ΜΜΚΠ)
Όταν πρόκειται για ΜΜΚΠ, η ακτινοθεραπεία χορηγείται συνήθως 5 μέρες την εβδομάδα για 5 έως 7 εβδομάδες. Αυτό όμως μπορεί να διαφέρει ανάλογα με τον τύπο της EBRT που εφαρμόζεται, το στάδιο και την θέση του ΜΜΚΠ καθώς και τον στόχο της ακτινοθεραπείας.
Δείτε στον παρακάτω πίνακα πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί η SBRT για τη θεραπεία του ΜΜΚΠ με βάση τη θέση και το μέγεθος του όγκου.
| Total Dose | Total # of Fractions | Size and Location of Lu Size a Size and cation of Lung Tumor ng Tumor |
25-34 Gy | 1 | Περιφερικοί, μικροί (<2 εκ.) όγκοι, ειδικά >1 εκ. από το θωρακικό τοίχωμα |
45-60 Gy | 3 | Περιφερικοί όγκοι και >1 εκ. από το θωρακικό τοίχωμα |
48-50 Gy | 4 | Κεντρικοί ή περιφερικοί όγκοι <4 -5 cm, ιδίως <1 cm από το θωρακικό τοίχωμα |
50-55 Gy | 5 | Κεντρικοί ή περιφερικοί όγκοι, ειδικά <1 εκ. από το θωρακικό τοίχωμα |
60-70 Gy | 8-10 | Κεντρικοί όγκοι |
ΜΜΚΠ ΠΡΩΙΜΟΥ ΣΤΑΔΙΟΥ (ΣΤΑΔΙΑ I ΚΑΙ IIA ΧΩΡΙΣ ΕΞΑΠΛΩΣΗ ΣΤΟΥΣ ΛΕΜΦΑΔΕΝΕΣ)
Για τους ασθενείς που έχουν διαγνωστεί σε πρώιμο στάδιο (στάδια Ι και ΙΙΑ χωρίς εξάπλωση στους λεμφαδένες) και δεν μπορούν ή επιλέγουν να μην χειρουργηθούν, συνήθως συνιστάται η στερεοτακτική ακτινοθεραπεία σώματος (SBRT). Μπορεί όμως να χορηγηθούν και άλλοι τύποι εξωτερικής ακτινοθεραπείας (EBRT). Η SBRT είναι μια επιλογή για ασθενείς που έχουν υψηλό χειρουργικό κίνδυνο, ενδεχομένως λόγω προχωρημένης ηλικίας ή πτωχής πνευμονικής λειτουργίας. Για τους ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση, συνιστάται η EBRT, όταν τα περιθώρια του καρκίνου που αφαιρέθηκε δείχνουν ότι υπάρχουν εναπομείναντα καρκινικά κύτταρα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, συνιστάται χημειοθεραπεία μετά την ακτινοβολία.
ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΟΣ ΜΜΚΠ (ΣΤΑΔΙΑ II ΚΑΙ III)
Η ακτινοθεραπεία για τα στάδια ΙΙ και ΙΙΙ του καρκίνου του πνεύμονα χορηγείται συνήθως με παράλληλη χημειοθεραπεία (χημειοθεραπεία και ακτινοβολία χορηγούνται ταυτόχρονα). Ορισμένες φορές, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να είναι μια εναλλακτική επιλογή και συνήθως προτείνονται και οι δύο για το θεραπευτικό πλάνο. Όταν ο ασθενής δεν μπορεί να ανεχθεί τις πιθανές παρενέργειες της παράλληλης ακτινοβολίας και χημειοθεραπείας, μπορούμε να χορηγήσουμε την χημειοθεραπεία πριν από την ακτινοθεραπεία ή να χορηγήσουμε μόνο ακτινοθεραπεία.
ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΟΣ /ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟΣ ΜΜΚΠ (ΣΤΑΔΙΟ IV)
Όταν ο ασθενής βρίσκεται στο στάδιο IV του ΜΜΚΠ με εκτεταμένες μεταστάσεις, μπορούμε να χορηγήσουμε ακτινοθεραπεία (EBRT και βραχυθεραπεία) για την ανακούφιση ή την πρόληψη των συμπτωμάτων της νόσου (π.χ. πόνος ή απόφραξη αεραγωγών)
Η ακτινοθεραπεία (συνήθως SBRT) μπορεί κάποιες φορές να χορηγηθεί για τη θεραπεία ολιγομεταστάσεων- μεταστάσεις περιορισμένες σε αριθμό και εντοπίσεις.
Οι ασθενείς με εγκεφαλικές μεταστάσεις έχουν αρκετές επιλογές ακτινοθεραπείας. Όσοι έχουν περιορισμένες μεταστάσεις μπορούν να υποβληθούν σε στερεοτακτική ακτινοχειρουργική (SRS) όπου η στόχευση περιορίζεται μόνο στις μεταστάσεις. Άλλη επιλογή ακτινοθεραπείας είναι η ολοκρανιακή ακτινοβόληση, κατά την οποία η ακτινοβολία χορηγείται σε ολόκληρο τον εγκέφαλο. Τα συγκριτικά οφέλη των παραπάνω τεχνικών δεν είναι ακόμη ξεκάθαρα, ωστόσο παρατηρούμε μείωση των παρενεργειών μέσω της χορήγησης SRS.
Σε κάποιες περιπτώσεις, οι εγκεφαλικές μεταστάσεις αντιμετωπίζονται με στοχεύουσα θεραπεία, χωρίς να χρειάζεται ακτινοβολία.
Μικροκυτταρικός Καρκίνος του Πνεύμονα (ΜΚΠ)
ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΟΣ ΜΙΚΡΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ
Η εξωτερική ακτινοθεραπεία (EBRT) χορηγείται συχνά στους ασθενείς με περιορισμένο μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα, με στόχο την πλήρη εξάλειψη του όγκου και τη μακροχρόνια ίαση. Στις περισσότερες περιπτώσεις χορηγείται παράλληλα με χημειοθεραπεία, η οποία μπορεί να ξεκινήσει ταυτόχρονα ή λίγο πριν από την έναρξη της ακτινοθεραπείας. Οι θεραπείες ακτινοθεραπείας μπορεί να χορηγούνται μια φορά την ημέρα για 6 έως 7 εβδομάδες ή δύο φορές την ημέρα για 3 εβδομάδες. Οι περισσότεροι ασθενείς και γιατροί επιλέγουν το πρόγραμμα της μίας ημερήσιας χορήγησης για λόγους ευκολίας, καθώς δεν φαίνεται να υπάρχει διαφορά στον μακροπρόθεσμο έλεγχο του όγκου. Επιπλέον, τα αποτελέσματα Ευρωπαϊκής μελέτης σύγκρισης μεταξύ των παραπάνω δοσολογικών σχημάτων, δεν καταγράφουν άλλες σημαντικές διαφορές στις παρενέργειες ή στην αποτελεσματικότητα της θεραπείας.
Ασθενείς με περιορισμένο μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα που ανταποκρίθηκαν καλά στην αρχική θεραπεία τους, μπορεί να λάβουν προφυλακτική ακτινοβολία εγκεφάλου για την πρόληψη εγκεφαλικών μεταστάσεων.
ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΟΣ ΜΙΚΡΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ
Η EBRT δεν μπορεί να εξαλείψει πλήρως όλες τις καρκινικές εστίες σε ασθενείς με εκτεταμένο μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα. Ωστόσο, μπορεί να λειτουργήσει συμπληρωματικά μετά τη χημειοθεραπεία για τον έλεγχο περιοχών με πιθανότητα υποτροπής. Σε άλλες περιπτώσεις, χορηγείται σε όλο το κρανίο, για να μειωθεί ο κίνδυνος εγκεφαλικών μεταστάσεων και νευρολογικών επιπλοκών. Η EBRT είναι επίσης αποτελεσματική στον έλεγχο των συμπτωμάτων, όπου δεν μπορεί να βοηθήσει η χημειοθεραπεία (π.χ. πόνος, αναπνευστικά προβλήματα, αιμορραγία).
