ΣΤΟΧΕΥΟΥΣΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ
Τι είναι η στοχεύουσα θεραπεία;
Αναστολείς κινάσης
Οι κινάσες είναι ειδικές πρωτεΐνες που δρουν ως ένζυμα για τον έλεγχο της κυτταρικής λειτουργίας, συμπεριλαμβανομένης της κυτταρικής σηματοδότησης, της ανάπτυξης και της διαίρεσης. Υπάρχουν διάφοροι τύποι κινασών. Οι πρωτεΐνες που κωδικοποιούνται από τα γονίδια ALK, EGFR, MET, NTRK, RET και ROS1 είναι όλα παραδείγματα ενός τύπου κινάσης που ονομάζεται τυροσινική κινάση . Το γονίδιο BRAF κωδικοποιεί έναν διαφορετικό τύπο κινάσης, σερίνης/θρεονίνης. Εάν ένα γονίδιο έχει μια οδηγό μετάλλαξη, οι κινάσες μπορούν να δώσουν σήμα ανάπτυξης και διαίρεσης στο καρκινικό κύτταρο.
Τα εγκεκριμένα φάρμακα στοχεύουσας θεραπείας για τις οδηγές μεταλλάξεις στον καρκίνο του πνεύμονα είναι σχεδόν όλα αναστολείς κινασών, οι οποίοι εμποδίζουν τις κυτταρικές λειτουργίες και την ανάπτυξη του καρκίνου. Εκτός από τη συνδυαστική θεραπεία BRAF V600E, όλοι οι αναστολείς είναι αναστολείς τυροσινικής κινάσης (TKIs). Όλοι οι αναστολείς κινάσης χορηγούνται από το στόμα.
Διειδικά αντισώματα
Αντιγόνο είναι κάθε ουσία που προκαλεί ανοσολογική απόκριση του οργανισμού. Τα καρκινικά κύτταρα έχουν πάνω τους αντιγόνα που μπορούν να προκαλέσουν ανοσολογική απόκριση από αντισώματα, τα οποία ταιριάζουν με το αντιγόνο. Παρότι στη φύση ένα αντίσωμα μπορεί να προσδεθεί μόνο σε ένα αντιγόνο, οι ερευνητές ανέπτυξαν διειδικά αντισώματα που μπορούν να στοχεύσουν δύο αντιγόνα και να εμποδίσουν τα σήματα που επιτρέπουν στα καρκινικά κύτταρα να αναπτυχθούν. Παρόμοιο διειδικό αντίσωμα έχει αναπτυχθεί για συγκεκριμένη παραλλαγή του γονιδίου EGFR. Το φάρμακο αυτό χορηγείται με ενδοφλέβια έγχυση.
Αναστολείς GTPάσες της οικογένειας RAS
Στα φυσιολογικά κύτταρα, η πρωτεΐνη KRAS δρα σαν διακόπτης on/off για τον έλεγχο των μονοπατιών κυτταρικής σηματοδότησης. Το γονίδιο KRAS ελέγχει την παραγωγή της πρωτεΐνης KRAS. Μια μετάλλαξη στο γονίδιο KRAS οδηγεί στην παραγωγή μιας ελαττωματικής πρωτεΐνης που είναι πάντα ενεργοποιημένη, με αποτέλεσμα τον συνεχή, ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των κυττάρων και τον σχηματισμό καρκινικών όγκων. Στον καρκίνο του πνεύμονα συναντάμε διάφορες μεταλλάξεις KRAS που οδηγούν σε μια “ενεργοποιημένη” πρωτεΐνη KRAS. Οι επιστήμονες έχουν αναπτύξει κάποια φάρμακα -αναστολείς που χορηγούνται από το στόμα και στοχεύουν στην πιο συχνή μετάλλαξη του γονιδίου KRAS (την μετάλλαξη G12C) στον μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονα (ΜΜΚΠ).
Σύζευξη αντισωμάτων-φαρμάκων αναστολέων τοποϊσομεράσης
Τα συζεύγματα αντισώματος-φαρμάκου (ADC) αποτελούνται από ένα μονοκλωνικό αντίσωμα που συνδέεται χημικά με ένα φάρμακο. Το αντίσωμα προσκολλάται σε συγκεκριμένες πρωτεΐνες ή υποδοχείς που βρίσκονται σε ορισμένους τύπους κυττάρων, συμπεριλαμβανομένων των καρκινικών κυττάρων. Στην συνέχεια, το φάρμακο εισέρχεται σε αυτά τα κύτταρα και τα καταστρέφει χωρίς να βλάψει άλλα κύτταρα. Ορισμένα συζεύγματα αντισώματος-φαρμάκου (ADC) χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του καρκίνου.
Οι τοποϊσομεράσες είναι ένζυμα που σπάνε και επανασυνδέουν τους κλώνους του DNA που είναι απαραίτητοι για την κυτταρική διαίρεση και ανάπτυξη. Ο αποκλεισμός αυτών των ενζύμων μπορεί να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα. Όταν ένας αναστολέας τοποϊσομεράσης χορηγείται με μη ειδική στόχευση, απαιτούνται υψηλότερες δόσεις για την εξάλειψη των όγκων, κάτι που μπορεί να προκαλέσει ανεπιθύμητες παρενέργειες.
Όταν χορηγούμε αναστολέα τοποϊσομεράσης με σύζευγμα αντισώματος-φαρμάκου (ADC), διοχετεύουμε το φάρμακο μόνο σε καρκινικά κύτταρα με ειδικούς υποδοχείς που προσδένονται στο αντίσωμα που περιέχεται στο σύζευγμα. Έτσι, μεταφέρεται πιο αποτελεσματικά στα καρκινικά κύτταρα, ενώ ελαχιστοποιείται η τοξικότητα στα υγιή κύτταρα.
